بررسی انواع اختلالات روانپزشکی
اختلالات روانپزشکی و بیماریهای روانی انواع مختلفی دارند که بعضی از آنها در جامعه شایعتر بوده و فراوانی بیشتری دارند. از جمله بیماری های روانی شایع میتوان به افسردگی و اختلالات اضطرابی اشاره کرد که در هر دو جنس زن و مرد مشاهده میشود. در اینجا به بررسی مهمترین دستههای اختلالات روانپزشکی توصیف شده در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی (DSM) میپردازیم.
-
اختلالات تکوین عصبی
این اختلال قبلا به عنوان عقب ماندگی ذهنی مطرح می شد. به طور معمول در دوران نوزادی، کودکی یا بزرگسالی پیش از 18 سالگی تشخیص داده می شوند. این اختلالات روانپزشکی شامل موارد زیر است:
کم توانی ذهنی، اختلال اوتیسم، اختلال بیش فعالی – کمبود توجه (ADHD)
اختلال اوتیسم
-
اختلال دو قطبی و اختلالات مرتبط
اختلال دو قطبی یا بای پولار (Bipolar Disorder) که قبلاً افسردگی مانیا نامیده می شد، باعث نوسانات خلقی شدید می شود و شامل خلق و خوی بالا (مانیا یا هیپومانیا) و خلق و خوی پایین (افسردگی) است. وقتی که خلق شما به جهت دیگر تغییر می کند، ممکن است شما احساس سرخوشی و سرشار از انرژی بودن کنید. تغییرات خلقی ممکن است فقط چندبار در سال رخ دهد یا ممکن است چندبار در هفته رخ دهد. اگر چه اختلال دوقطبی یک شرایط تخریب کننده و طولانی مدت است، شما می توانید با پیروری کردن از یک طرح درمانی، خلق خود را تحت کنترل در بیاورید. در بیشتر موارد، می توان با داروها، تحریک مغزی و مشاوره روانشناسی (روان درمانی) اختلال را کنترل کرد.
اختلال دو قطبی یا بای پولار
-
اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی با ترس بیش از حد و مداوم، نگرانی، اضطراب و اختلالات رفتاری مرتبط با آن تشخیص داده می شوند. انواع اختلالات اضطرابی عبارتند از:
اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، آگورافوبیا (ترس از مکان های شلوغ)، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیاهای خاص، اختلال هراس (پانیک)، اختلال اضطراب جدایی.
آگورافوبیا (ترس از مکان های شلوغ)
-
اختلالات مربوط به استرس
این اختلالات روانپزشکی در طی یا پس از وقایع استرسزا یا آسیب زا ایجاد می شود. به عنوان مثال می توان به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال استرس حاد و اختلال دلبستگی واکنشی اشاره کرد.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
-
اختلالات گسستگی
اختلالات گسستگی معمولاً به عنوان واکنشی در برابر یک ضربه یا مشکل و با هدف کنار گذاشتن خاطرات بد به وجود می آید که منجر به گسست یا وقفه در جنبه های آگاهی، از جمله هویت و حافظه می شود. برخی از اختلالات گسستگی شامل:
– آمنزیای گسسته (فراموشی تجزیه ای)
– اختلال هویت تجزیه ای
– اختلال شخص زدایی – واقعیت زدایی
اختلالات گسستگی
-
اختلالات تغذیه ای
اختلالات تغذیه ای شامل اختلال پرخوری و بی اشتهایی می شود. روابط، اجتماع، فرهنگ و در واقع مسائل روانشناختی موثر در اختلال در تغذیه است. اختلالات تغذیه ای و غذایی که پیش از این برای تشخیص در دوران نوزادی و کودکی استفاده می شدند، انواع اختلالات تغذیه:
بی اشتهایی عصبی، پر اشتهایی عصبی، اختلال نُشخوار، اختلال پایکا (Pica)، اختلال پر خوری افراطی
اختلال پایکا (Pica)
-
اختلال خواب
در این اختلالات فرد دچار کم خوابی، خواب بیکیفیت، دیر به خواب رفتن یا پر خوابی می شود که این امر میتونه روی زندگی و روابطش تاثیر بسیار منفی رو داشته باشه. از جمله اختلالات خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نارکولپسی(حمله ی خواب)، اختلال بی خوابی، اختلال پرخوابی، اختلالات خواب مربوط به تنفس، پاراسومنیا، سندرم پاهای بی قرار.
نارکولپسی(حمله ی خواب)
-
اختلال های ایذایی
اختلالات ایذایی شامل نوعی از رفتارها است که غیرعادی به نظر می رسند و باعث بروز رفتارهایی افراطی، منفی و نقض حقوق دیگران و عدم کنترل هیجانات و رفتارهاست، از بارز ترین مشخصات این اختلال است. شماری از اختلالات کنترل تکانه ای شامل موارد زیر هستند:
– کلپتومنیا (جنون دزدی)
– پایرومانیا (جنون آتش افروزی)
– اختلال انفجاری متناوب
– اختلال سلوک
– اختلال نا فرمانی مقابله جویانه
پایرومانیا (جنون آتش افروزی)
-
اختلالات افسردگی
اختلالات افسردگی نوعی اختلال خلقی است که شامل حالات مختلفی است، همه این حالت ها با وجود غم، پوچی یا تحریک پذیر همراه با علائم جسمی و شناختی مشخص می شوند. این اختلالات از نظر طول دوره، زمان یا علت احتمالی با همدیگر متفاوت اند:
– اختلال بی نظمی خلقی اخلال گر
– اختلال افسردگی عمده (اختلال افسردگی ماژور)
– اختلال افسردگی مداوم (دیستمی)
– دیگر اختلالات افسردگی یا اختلال افسردگی نامشخص
– اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی
– اختلال افسردگی ناشی از مواد/ دارو
– اختلال افسردگی ناشی از دیگر شرایط پزشکی
* یکی از این علائم باید حتماً خلق و خوی افسرده یا بی علاقگی نسبت به موارد لذت بخش گذشته باشد.
علائم شامل موارد زیر است:
خلق و خوی افسرده در بیشتر یا تمام روز ها
کاهش علاقه یا بی علاقگی نسبت به فعالیت های لذت بخش گذشته
کاهش یا افزایش قابل توجه وزن، یا کاهش یا افزایش اشتها
اختلالات خواب (بی خوابی یا هایپرسومنی)
احساس کاهش فعالیت بدنی یا بی قراری
کمبود انرژی یا خستگی که بیشتر یا تمام روز به طول می انجامد
احساس گناه یا بی ارزشی
مشکل در فکر کردن یا تمرکز کردن
درگیری ذهنی نسبت به مرگ یا افکار خودکشی
درمان اختلالات افسردگی اغلب شامل ترکیبی از روان درمانی و دارو ها است
اختلال افسردگی ناشی از دیگر شرایط پزشکی
-
اختلالات مرتبط با مصرف مواد
تنها رفتار اعتیادی غیر مصرفی که در این طبقه تشخیصی قرارگرفته است، قماربازی است
سایر اختلالات این طبقه، در سه دسته کلی طبقه بندی شده اند :
اختلالات مصرف مواد، مسمومیت مواد، اختلالات ترک مواد
اختلالات ترک مواد
-
اختلالات عصب شناختی
اختلالات عصب شناختی با وجود نقص در عملکرد شناختی خود را نشان می دهد. اختلالات روانی این طبقه تشخیصی، در DSM-5 به سه دسته تقسیم شده:
دلیریوم (روانآشفتگی)
اختلالات عصب شناختی- عمده
اختلالات عصب شناختی – خفیف
دلیریوم (روانآشفتگی)
-
اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی شدیدترین بیماری روانپزشکی است. یک درصد از کل جامعه ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. شیوع آن در زن و مرد یکسان است. در اغلب موارد سن شیوع آن در مردان بین 10 تا 25 سالگی و در زنان 25 تا 35 سالگی است.
علائم اسکیزوفرنی:
- فرد مبتلا به این بیماری ممکن است در حد هذیان دچار سوء ظن و بدبینی شود.
- احساس می کند با او دشمنی می کنند.
- تصور می کند افرادی او را تعقیب می کنند و قصد کشتن او را دارند.
- در برخی مواقع صداهایی می شنود که درباره او صحبت می کنند یا به او دستور می دهند.
- ممکن است با ابزار یا وسایلی او را از راه دور کنترل می کنند.
- افکار او را می ذردند و فکر او را برای همه انتشار می دهند.
- ممکن است حرف زدن آنها عجیب باشد یا بی ربط صحبت کنند و از کلمات غیرعادی استفاده کنند.
- در موارد شدیدتر روابط اجتماعی آنها مختل می شود و حتی شغل و تحصیل خود را از دست می دهند.
- نسبت به بهداشت فردی خود بی توجه می شوند.
- اغلب بیماری خود را پنهان می کنند و حاضر به مراجعه به روانپزشک نیستند.
عوارض اسکیزوفرنی: وجود توهمات می تواند باعث بروز اضطراب شدید در بیمار شود. باعث بروز رفتار پرخاشگر در برخورد با اطرافیان می شود.
اسکیزوفرنی
-
اختلالات وسواسی- جبری
افراد مبتلا به این اختلالات، اصرارها، افکار یا تصاویر مکرر و ناخواسته (وسواس) را تجربه کرده و احساس می کنند که در واکنش به آنها اقدامات مکرر انجام می دهند (اجبارها). به عنوان مثال می توان از وسواس فکری عملی (OCD)، احتکار احتکار و کشیدن مو (تریکوتیلومانیا) نام برد.
بسیاری از مبتلایان به اختلال وسواس فکری متوجه این موضوع هستند که رفتارها و افکار آنها عادی نیست ولی نمی توانند رفتارهای خود را کنترل کنند و جلوی آن را بگیرند.
اختلالات وسواسی- جبری
-
اختلال شخصیتی
اختلال شخصیت به مجموعهای از اختلالات روانشناختی میگویند که اصلیترین ویژگی آن رفتار خشک و غیرقابل انعطاف در فرد است. انواع اختلالات شخصیتی عبارتند از:
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت دوریگزین یا اجتنابی
اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت وابسته
اختلال شخصیت نمایشی
اختلال شخصیتی خودشیفته
اختلال شخصیت وسواسی-جبری
اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال شخصیت اسکیزوئید
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیتی خودشیفته
نمونه هایی از علائم و نشانه های مداوم اختلالات روانپزشکی عبارتند از:
اختلال در تفکر، افکار خودکشی، تغییر در میل جنسی، تغییرات عادی در عادات غذایی، سوء مصرف مواد مخدر یا الکل، کاهش و عدم توانایی در تمرکز، احساس شدید ترس، نگرانی یا گناه، خشم، خصومت و یا خشونت بیش از حد، مشکل در درک موقعیت ها و افراد دیگر، خستگی مفرط، کمبود انرژی یا مشکلات خواب، ناتوانی در مدیریت استرس و مشکلات روزمره، جدا شدن از واقعیت (توهمات)، پارانویا یا توهم، غم و اندوه عمیق، مستمر، یا احساس “بیهوده” بودن، تغییرات شدید خلقی، اغلب خیلی سریع تغییر میکند.
کناره گیری از دیگران و فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت میبردید.
اختلالات روانپزشکی می تواند منجر به بروز اختلال در فعالیت های روزمره، ارتباطات، کار، مدرسه و سایر حوزه های مهم شود. با کمک تشخیص و درمان مناسب، افراد می توانند از علائم خود رهایی پیدا کرده و راه های مقابله مؤثر را پیدا کنند.
شما میتوانید برای رزرو نوبت و یا مشاوره آنلاین با دکتر رضا احمدی به وبسایت آوید کلینیک مراجعه نمایید.
